FREZE TEZGAHI DEVİR SAYISI – İLERLEME HESAPLAMALARI

Devir sayısı hesaplamasının yapılabilmesi için Kesme Hızı değerinin bilinmesi gerekir.

Kesme Hızı, freze çakısı üzerindeki bir noktanın bir dakikada metre cinsinden aldığı yoldur. Kesme Hızı şu formülle hesaplanır;

Kesme Hızına Etki Eden Faktörler:

– Kesici takım malzemesinin cinsi,

– İş parçasının malzemesinin cinsi,

– Elde edilecek yüzey kalitesi,

– Talaş derinliği,

– Tezgâhın gücü,

– Kesme sıvının kullanılıp kullanılmaması.

Kesme hızı her ne kadar formül ile hesaplansa da kesici takım imalatçısı firmaların test ve deneyler sonucunda elde ettikleri ve önerdikleri kesme hızı değerlerinin esas alınmasında yarar vardır. Bunun için mutlaka kesici takımını kullanacağımız firmaya ait kataloglardan yararlanmak gerekir.

Örnek – 1

Bir freze tezgâhında çapı 50 mm olan bir freze çakısı 425 devirde dönmektedir. Kesme hızı kaç alınmıştır?

V = 3.14x50x425 / 1000

V = 66725 / 1000

V = 66.75 m/dak.

Devir Sayısı Hesabı

Devir sayısı da aynı formülden formül türetilerek hesaplanır.

Örnek – 2

Bir freze tezgâhında kullanılacak freze çakısı HSS parmak freze olup çapı 12 mm, işlenecek malzeme çelik olduğuna göre tezgâha verilecek devir sayısı ne olmalıdır? (Kesme hızını çizelgeden seçiniz. V = 25 m/dak. olarak çizelgeden seçildi)

N = 25×1000 / 3.14×12

N = 25000 / 37.68

N = 663 dev./dak.

Örnek – 3

Bir freze tezgâhında kullanılacak freze çakısının devir sayısı 900 dev./dak. ve üzerindeki kesici uç sayısı 8 dir. Her bir uç için verilen ilerleme değeri 0.05 mm/uç olduğuna göre bir dakikadaki ilerleme değerini bulunuz.

1. Aşama  

Fd = Fuç x Z

Fd = 0.5 x 8

Fd = 0.4 mm/devir

2.     Aşama            

F =  Fd x N

F =  0.4 x 900

F =  360 mm/dak.

İlerleme, freze çakısının iş parçası üzerinde doğrusal olarak bir dakikada mm cinsinden aldığı yol olup, birimi mm/dakika dır.

Freze tezgahlarında kullanılan kesici takımlar genellikle çok uçlu takımlar olduğu için ilerleme değeri verilirken tek bir uç için verilir. Verilen bu ilerleme değeri kesici takım üzerinde bulunan uç sayısı ile  çarpılarak önce bir devirdeki ilerleme bulunur. Daha sonra  bulunan bu değer tezgahın dakikadaki devir sayısı ile çarpılarak bir dakikadaki ilerleme değeri mm cinsinden hesaplanır.

Örnek – 4

Bir freze tezgâhında işlenecek malzeme cinsi alüminyum, kullanılacak freze çakısının çapı 50 mm, üzerindeki kesici uç sayısı 12 dir. Kesici uçlar sert metal olduğuna ve her bir uç için önerilen ilerleme 0.035 mm/uç olduğuna göre tezgâhın çalıştırılması gereken devir sayısını ve bir dakikadaki ilerleme değerini bulunuz. (Kesme hızı 400 m/dak. çizelgeden seçildi)

1. Aşama  

N = Vx1000/3.14xD

N = 400×1000/3.14×50

N = 400000/157

N = 2547  dev/dak.

2. Aşama  

Fd = Fd x Z

Fd = 0.035 x 12

Fd = 0.42 mm/devir

3.     Aşama              

 F =  Fd x N

 F =  0.42 x 2547

F =  1069 mm/dak.