TOLERANS BELİRLEME
Ne zaman birim delik, ne zaman birim mil toleransı kullanılacağı dizayn eden kişinin bir tercihi olabileceği gibi zaman zamanda zorunluluklar tarafından belirlenir. Örneğin satın alınan bir hazır bir malzemenin geçme yüzeyleri belli bir tolerans ile temin edilmiş ise o malzemeye uygun tolerans kullanılır.. Örnek; İç çapı “H” toleransında temin edilmiş bir malzemeyi mile monte için birim delik toleransı kullanılır, dış çapı “ h”toleransında temin edilmiş bir malzemeyi delik çapına monte için birim mil toleransı kullanılır. Örnek: Satın alınan bir rulman dış çapı h toleransında temin edilmiş olacağından kullanılması gereken tolerans birim mil toleransıdır. Rulman gibi belli toleranslarda temin edilmiş diğer hazır elemanlar içinde bu zorunluluk söz konusudur.
TOLERANS ÇİFTLERİ
Birbiri ile çalışacak malzemeler her zaman çift tolerans değerleri almaktadır. Bu tolerans çiftleri tecrübeler sonunda bazı standartlara indirgenmişlerdir. Kullanım yerlerine göre kullanılacak bu tolerans çiftleri genellikle aşağıdaki gibi eşleştirilirler. (Not aşağıda verilenler kural değildir, ancak pratikte gelişmiş kullanımlardır.)
BOŞLUKLU GEÇME TOLERANS ÇİFTLERİ
H7-h6 : Yüzeyleri yağlanarak geçirilen elemanlar için kullanılır. Örnek: Sık değiştirilmesi gereken kasnak göbekleri, tespit bilezikleri, kavramalar, hareketli tezgah parçaları.
H7-g6 : Tutuk geçme. Örnek: Eksenel kayması gereken dişliler, kavramalar, biyel yatakları, pistonlar
H8-h9 : Rahat geçme. Örnek: Transmisyon milleri tespit bilezikleri, kayış kasnaklar, dişliler, kavramalar vb.
H7-f7 : Hareketli geçme. Örnek ; Takım tezgahları ana yataklar, krank şaftları,
H7-e8 : Boşluklu geçmeler. Örnek sıcakta hareketliliğini devam ettirmesi gereken geçmeler
H7-d9 : Çok boşluklu geçmeler.
SIKI GEÇME TOLERANS ÇİFTLERİ
H7- j6 : Tık tıklayarak geçirme: Ağaç çekiçle vurularak yapılan kolay sıkı geçmelerdir.Örnek: kayış kasnaklar, dişliler, el tekerleri, yatak burçları vs.
H7-k6 : Çekiçle rahat geçirme: Örnek; kasnaklar, rulman iç bilezikleri, el tekerleri vs.
H8-n6 : Çekiçle zor geçirme: Örnek; kasnaklar, kavramalar, kaplinler vs.
H7-n6 : Presle geçirme: Örnek; Bir daha çıkarılmayacak kasnaklar, motor miline geçirilen rotorlar, muylu üstüne geçecek dişliler, göbek içlerine burçlar vs.
PRES GEÇME TOLERANS ÇİFTLERİ
Preste veya yuvanın ısıtılarak genleşmesini sağlama suretiyle yapılan ve bir daha sökülmeyecek geçmelerdir.
H7-r6 : Orta şiddette sabit kuvvet etkisinde oynamayacak geçmeler. Örnek pik döküm göbek üstüne çelik çember geçirme, biyellerde yatak içine presle geçirilen burçlar vs.
H8-u8 : Büyük sabit kuvvet altında oynamayacak geçmele
